Οστεοαρθρίτιδα & Αρθροπλαστική Ισχίου

Η οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ), είναι η πιο συχνή μορφή φθοράς των αρθρώσεων.

Είναι μία χρόνια, προοδευτική, μη αναστρέψιμη πάθηση και η μορφή της κυμαίνεται από ήπια μέχρι πολύ σοβαρή. Χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή καταστροφή του χόνδρου και στη συνέχεια του οστού της άρθρωσης και ανεπάρκειας των μαλακών μορίων (συνδέσμων και μυών) που οδηγεί σε πόνο, δυσκαμψία, διόγκωση και τέλος απώλεια κινητικότητάς της άρθρωσης.

Συχνότητα

Η οστεοαρθρίτιδα είναι σημαντικά συχνότερη στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες, ενώ η συχνότητά της αυξάνει σημαντικά με την πρόοδο της ηλικίας και ανέρχεται στο 13,1% των ενηλίκων, κυρίως μετά την ηλικία των 65 ετών. Στην Ελλάδα πάνω από 800.000 θα νοσήσουν από οστεοαρθρίτιδα το χρόνο. Η οστεοαρθρίτιδα προσβάλλει συχνότερα τις γυναίκες, αλλά μέχρι την ηλικία των 55 ετών προσβάλλει συχνότερα άνδρες.

Πιο συχνά προσβάλλονται η σπονδυλική στήλη, τα γόνατα και τα ισχία, αρθρώσεις δηλαδή που “σηκώνουν” μεγάλο βάρος. Επίσης προσβάλονται οι μικρές αρθρώσεις των δακτύλων στα χέρια και στα πόδια.

οστεοαρθρίτιδα στάδια

Συμπτώματα και Διάγνωση

  • Πόνος: στα πρώτα στάδια εμφανίζεται συνήθως μετά από κούραση και έντονη δραστηριότητα, και υποχωρεί με ξεκούραση και απλά αναλγητικά φάρμακα. Σε προχωρημένα όμως στάδια ο πόνος γίνεται μόνιμος με κάθε κίνηση της άρθρωσης και υπάρχει ακόμα και στην ανάπαυση.
  • Δυσκαμψία: η δυσκολία δηλαδή στις πρώτες κινήσεις της άρθρωσης, όταν αυτή είχε μείνει για κάποιο διάστημα ακίνητη. Η δυσκαμψία αυτή στην αρχή είναι ήπια και υποχωρεί μετά από λίγα λεπτά, αλλά προοδευτικά γίνεται έντονη, μόνιμη και τελικά η άρθρωση χάνει την πλήρη κινητικότητα της.
  • Χωλότητα: η δυσκολία στη βάδιση και στις μετακινήσεις είναι τα βασικά συμπτώματα όταν η αρθρίτιδα έχει προσβάλει αρθρώσεις των κάτω άκρων.
  • Διόγκωση και Παραμόρφωση της Άρθρωσης: είναι επίσης εκδηλώσεις προχωρημένης οστεοαρθρίτιδας.

Με όλα αυτά τα συμπτώματα, τελικά η άρθρωση γίνεται δυσλειτουργική, ο ασθενής αποφεύγει να την χρησιμοποιεί και αυτό έχει σαν συνέπεια την ατροφία των μυών που βρίσκονται κοντά στην άρθρωση που πάσχει.

Για τη διάγνωση και παρακολούθηση της οστεοαρθρίτιδας το ιστορικό και οι απλές ακτινογραφίες επαρκούν και μόνο σε ειδικές περιπτώσεις χρειάζεται να γίνει αξονική ή μαγνητική τομογραφία.

Συντηρητική Θεραπεία

1.Φαρμακευτική αγωγή
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας ανήκουν κυρίως στην κατηγορία των αναλγητικών και των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, τα οποία χορηγούνται είτε ως ενέσιμα είτε από το στόμα είτε υπό μορφή αλοιφών για τοπική χρήση.

Συμπληρώματα όπως η θειϊκή γλυκοζαμίνη, η θειϊκή χονδροϊτίνη, τα ω-3 λιπαρά οξέα και η διασερεΐνη ελαττώνουν τη φλεγμονή και βελτιώνουν τη λειτουργικότητα της άρθρωσης.

Στις παροξύνσεις της εκφυλιστικής οστεοαρθρίτιδας, η ενδαρθρική έγχυση κορτιζόνης δίνει άμεσα, καλά αποτελέσματα για αρκετό χρονικό διάστημα, δεν θα πρέπει όμως να επαναλαμβάνεται συχνά, παρά μόνο 1-2 φορές το χρόνο, καθότι σε βάθος χρόνου η αλόγιστη χρήση κορτιζόνης έχει αποδειχτεί ότι προκαλεί επιπλοκές σε οστά και συνδέσμους όπως νέκρωση και ρήξη αυτών.

Τα τελευταία χρόνια, σύγχρονες βιολογικές θεραπείες έχουν εδραιωθεί με πολύ καλά αποτελέσματα σε ήπιες και μετρίου βαθμού οστεοαρθρίτιδες.

Ενδαρθρικές εγχύσεις με ουσίες υποκατάστασης του αρθρικού υγρού (υαλουρονικό οξύ) και προστασίας του αρθρικού χόνδρου (χονδροϊτίνη, γλυκοζαμίνη), οι οποίες έχουν λιπαντικές, αντιφλεγμονώδεις και αναλγητικές ιδιότητες, χρησιμοποιούνται ευρέως τα τελευταια χρονια με πολύ καλά αποτελέσματα στις μελέτες στην ανακούφιση του πόνου και της φλεγμονής.

Εγχύσεις με αυτόλογους αυξητικούς παράγοντες από ενεργοποιημένα αιμοπετάλια – PRP (platelet-rich plasma) , μία νέα βιολογική λύση για την ανάπλαση και επούλωση των ιστών.

Εγχύσεις βλαστοκυττάρων, οι οποίες αποτελούν επίσης σύγχρονή βιολογική θεραπεία, διεγείροντας με φυσικό τρόπο την επούλωση και την αναγέννηση των ιστών και του φθαρμένου χόνδρου.

2.Φυσική αποκατάσταση και άσκηση

  • Παγοθεραπεία: Στην φάση της οξείας φλεγμονής τοποθέτηση παγοκύστης στο πάσχων σκέλος για 15- 20 λεπτά για μείωση του πόνου και του οιδήματος.
  • Θερμοθεραπεία: Σε χρόνια προβλήματα οστεοαρθρίτιδας τα χέρια ανακουφίζονται βουτώντας τα σε χλιαρό νερό. Στη σπονδυλική στήλη τοποθετούμε θερμά επιθέματα (κομπρέσες, πετσέτες, θερμοφόρα) για χαλάρωση του μυϊκού σπασμού.
  • Υδροθεραπεία σε πισίνα: Το ζεστό νερό σε συνδυασμό με τις παραγόμενες δίνες ανακουφίζουν από τον πόνο. Ιδανική γυμναστική και μυϊκή ενδυνάμωση χωρίς επιβάρυνση των αρθρώσεων.
  • Φυσικοθεραπεία:
    • Μαλάξεις για αύξηση της ευλυγισίας και της κυκλοφορίας
    • Ο διαδερμικός ηλεκτρικός ερεθισμός (TENS) αποτελεί μία θεραπεία με ηλεκτρόδια που στέλνουν μέτριο ηλεκτρικό ρεύμα σε συγκεκριμένα νεύρα και προκαλούν ανακούφιση από τον πόνο
    • Υπέρηχοι, Ιοντοφόρηση, Laser
    • Ασκήσεις κινητοποίησης αρθρώσεων (manual therapy) καθώς και προοδευτικό πρόγραμμα βελτίωσης του εύρους κίνησης, ελαστικότητας και ενδυνάμωσης των μυών διασφαλίζουν την καλή λειτουργία του σκέλους.
  • Άσκηση: περπάτημα σε ευθύ και ομαλό δρόμο, pilates, κολύμπι κ.λπ.

3.Βοηθήματα

  • Τροποποιήσεις στο χώρο κατοικίας και διευκολύνσεις όπως ανυψωτικά καθίσματος τουαλέτας και χειρολαβές μέσα στο λουτρό διατηρούν την ανεξαρτησία των ασθενών σε αυτές τις δραστηριότητες.
  • Μία μακριά αρπάγη για να μαζεύετε πράγματα από το πάτωμα καθώς και κόκκαλο παπουτσιών για να μπορέσετε να βάζετε τα παπούτσια σας χωρίς να σκύβετε.
  • Ένα μαξιλάρι για την καρέκλα ή υποπόδια μπορούν να κάνουν το ανέβασμα και κατέβασμα από το κρεβάτι ευκολότερο και ασφαλέστερο.
  • Ένα μπαστούνι που κρατιέται από την καλή μας πλευρά, το χρησιμοποιείτε στις δραστηριότητες εκτός σπιτιού για ασφάλεια και αποφόρτιση του πάσχοντος σκέλους.
  • Προσέξτε το βάρος σας. Όσο βαρύτεροι είστε, είναι σαφώς μεγαλύτερη η πίεση που ασκείται στις αρθρώσεις σας.

Χειρουργική θεραπεία

Όταν όμως η πάθηση είναι πια πολύ προχωρημένη και τα συμπτώματα δεν αντιμετωπίζονται πλέον ικανοποιητικά με τη συντηρητική θεραπεία, η χειρουργική θεραπεία είναι πλέον η μόνη λύση, με γνώμονα πάντα την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Η θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας έχει σκοπό τη μείωση του πόνου, τη διατήρηση καλύτερης λειτουργικότητας της άρθρωσης και κατά συνέπεια την εξασφάλιση της κίνησης και άρα καλύτερης ποιότητας ζωής για τον ασθενή. Το είδος της απαιτούμενης θεραπείας εξαρτάται από την αιτία, την εντόπιση και το στάδιο που βρίσκεται η αρθρίτιδα. Σε αρχικά στάδια της οστεοαρθρίτιδας η θεραπεία είναι συντηρητική, όπως αναλύσαμε παραπάνω.

Υπάρχουν διάφορα είδη χειρουργικής θεραπείας:

Αρθροσκόπηση
Είναι μια τεχνική με την οποία επιτυγχάνεται ο καθαρισμός της άρθρωσης από ελεύθερα σωματίδια και εκφυλισμένους ιστούς τα οποία μπλοκάρουν την ελεύθερη κίνηση της άρθρωσης και προκαλούν πόνο. Η τεχνική εφαρμόζεται με την εισαγωγή στην άρθρωση ειδικών εργαλείων και κάμερας δια μέσω οπών. Εφαρμόζεται σε ήπια ή μέτρια επίπεδα βαρύτητας της πάθησης και έχει σκοπό την επιβράδυνση της εξέλιξης της πάθησης και την άμεση ανακούφιση του ασθενούς.

Ολική αρθροπλαστική ισχίου
Με την ολική αρθροπλαστική, οι εκφυλισμένες επιφάνειες της άρθρωσης αφαιρούνται και αντικαθίστανται με τεχνητά εμφυτεύματα (προθέσεις), από κράματα μετάλλου, τιτανίου και ειδικών πλαστικών (πολυαιθυλενίων), απόλυτα συμβατών με το ανθρώπινο οστό, για να αποκατασταθεί η φυσιολογική λειτουργία της.

Ειδικά για την άρθρωση του ισχίου πλέον χρησιμοποιούνται νέα μικρής επεμβατικότητας εμφυτεύματα αρθροπλαστικής , βιολογικής ενσωμάτωσης χωρίς χρήση βιδών ή ακρυλικού πολυμερούς (οστική κόλλα ή τσιμέντο). Ο όρος «μικρής επεμβατικότητας» ή Μ.I.S. ( Minimally Invasive Surgery) αρθροπλαστική ισχίου χρησιμοποιείται για διάφορες νέες τεχνικές αρθροπλαστικής ισχίου με μονή ή διπλή τομή, πρόσθια, πλάγια, πρόσθιο-πλάγια, ή οπίσθια τομή. Το κοινό χαρακτηριστικό αυτών των τεχνικών είναι η μικρή τομή και η ελαχιστοποίηση της επέμβασης και κάκωσης στους μυς. Επίσης εφαρμόζουμε (Μiniaturized) NAVI SWISS ελβετικό σύστημα πλοήγησης αρθροπλαστικής ισχίου ταχείας διεγχειρητικής εφαρμογής.

Αρθροπλαστική Ισχίου

Η νέα ALMIS αρθροπλαστική ισχίου είναι μία επαναστατική τεχνική με σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των προηγούμενων τεχνικών.

Ανατομία Ισχίου

Η άρθρωση του ισχίου αποτελείται από τη στρογγυλή κεφαλή του μηριαίου οστού και την κυπελλοειδή κοτύλη της λεκάνης. Αποτελεί τη σύνδεση των οστών της λεκάνης με τα κάτω άκρα και συμβάλλει στη στήριξη του σώματος κατά τη βάδιση. Από όλες τις αρθρώσεις στο σώμα επιτρέπει το δεύτερο μεγαλύτερο εύρος κίνησης μετά τον ώμο. Τόσο η κοτύλη όσο και η κεφαλή του μηριαίου καλύπτονται από ένα λείο και λεπτό στρώμα χόνδρου και σε συνδυασμό με το αρθρικό υγρό λιπαίνουν την άρθρωση ώστε να εκτελούνται ομαλά οι κινήσεις χωρίς τριβή των οστών μεταξύ τους. Σε αυτό συμβάλλουν βέβαια και οι μύες της περιοχής που σταθεροποιούν και στηρίζουν την άρθρωση του ισχίου. Σε περίπτωση προχωρημένης αρθρίτιδας, τα οστά μένουν ακάλυπτα από αυτό το προστατευτικό στρώμα χόνδρου και η επέμβαση της αρθροπλαστικής του ισχίου αποτελεί μονόδρομο.

Νέα ALMIS Αρθροπλαστική Ισχίου

Σημαντική εξέλιξη στη χειρουργική ισχίου τα τελευταία χρόνια αποτελούν οι πρόσθιες προσπελάσεις ελάχιστης επεμβατικότητας (ALMIS, AMIS).
Η νέα ALMIS αρθροπλαστική εκτελείται με τομή δέρματος στα πλάγια του άνω τμήματος του μηρού. Η επέμβαση γίνεται με τον ασθενή τοποθετημένο στο πλάι, με ελεύθερο το σκέλος και επισκληρίδιο αναισθησία.

αρθροπλαστική ισχίου almis

Η προσπέλαση εκτελείται σε μεσοδιάστημα πρόσθια της μάζας των απαγωγών μυών χωρίς να τέμνονται ή να τραυματίζονται οι γλουτιαίοι μύες, ο ορθός μηριαίος, ο έξω πλατύς ή κλάδοι αγγείων όπως της εν τω βάθει μηριαίας και της έξω περισπωμένης αρτηρίας και τα γλουτιαία νεύρα. Επίσης δεν τέμνονται οι έξω στροφείς μυς του ισχίου ούτε ο απιοειδής γεγονός που συμβάλλει στην άριστη σταθερότητα του ισχίου μετεγχειρητικά.

Πλεονεκτήματα της Νέας Τεχνικής Μικρής Επεμβατικότητας ALMIS (Anterolateral Minimal Invasive Surgery)

  • Απλή και σύντομη επέμβαση, με ελεύθερο το σκέλος, χωρίς πολύωρη συνεχή έλξη σε ειδικό χειρουργικό τραπέζι, χωρίς πολύπλοκους χειρισμούς και με ελάχιστη γενική επιβάρυνση.
  • Επέμβαση διάρκειας μικρότερης συνήθως της μίας ώρας, χωρίς γενική αναισθησία, μόνον με επισκληρίδιο αναισθησία και αναλγησία.
  • Η προσπέλαση γίνεται στην κατεύθυνση του άξονα περιστροφής της κοτύλης, δηλαδή προσθιοπλάγια ώστε να υπάρχει καλύτερη ορατότητα και ευκολία χειρισμών για την τοποθέτηση σε άριστη θέση των εμφυτευμάτων.
  • Μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος, κυρίως λόγω της μικρότερης κάκωσης των ιστών.
  • Συντομότερη αποκατάσταση. Το περπάτημα μπορεί να αρχίσει λίγες ώρες μετά την επέμβαση με πλήρη φόρτιση του σκέλους.
  • Μικρότερη παραμονή στο Νοσοκομείο, συνήθως 1 έως 3 ημέρες.
  • Η τομή του δέρματος είναι μικρή και προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενή. Γίνεται στα πλάγια του μηρού, δεν αφήνει αντιαισθητικές ουλές και δεν χρειάζεται αφαίρεση ραμμάτων γιατί εφαρμόζεται βιοαπορροφήσιμη ραφή.
  • Ταχύτερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.
  • Ελάχιστη απώλεια αίματος. Οι μεταγγίσεις ομόλογου αίματος είναι πολύ σπάνιες.
  • Ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος θρόμβωσης, κυρίως λόγω της γρήγορης κινητοποίησης και βάδισης, της ελάχιστης κάκωσης των ιστών και της σύντομης επέμβασης.
  • Μειωμένος κίνδυνος εξάρθρωσης. Η διατήρηση των μυών σε πάρα πολύ κατάσταση σχεδόν μηδενίζει τον κίνδυνο εξαρθρήματος.
  • Αποτροπή μόνιμης χωλότητας. Η αποφυγή κάκωσης του μέσου γλουτιαίου μυός και κυρίως του οπίσθιου και μέσου ισχυρού τμήματός του καθώς και του άνω γλουτιαίου νεύρου ελαχιστοποιεί την χωλότητα που ήταν συχνή στις παλιές πλάγιες κλασικές προσπελάσεις, εφόσον βέβαια δεν ευθύνεται για αυτήν η χρόνια μόνιμη πλάγια παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης και της λεκάνης ή το άλλο ισχίο από άλλη πάθηση.
  • Συντομότερη επιστροφή στη φυσιολογική ζωή. Το ανέβασμα και κατέβασμα σκάλας ξεκινά συνήθως μία με δύο ημέρες μετά την επέμβαση και η πλειοψηφία των ασθενών μπορεί να οδηγήσει αυτοκίνητο σε δύο με τρεις εβδομάδες.
  • Μακροχρόνια επιβίωση της αρθροπλαστικής. Τοποθετούνται τα εμφυτεύματα στην καλύτερη δυνατή θέση και είναι σύγχρονα μόνιμης βιολογικής ενσωμάτωσης τιτανίου χωρίς χρήση συμπληρωματικών βιδών ή στερέωση με ακρυλικό πολυμερές (οστικό τσιμέντο).

Χριστοδούλου Νικόλαος – Ορθοπεδικός Χειρουργός

Οι Ολικές Αρθροπλαστικές του Ισχίου και του Γόνατος, αν και είναι μεγάλες επεμβάσεις, έχουν απλοποιηθεί αρκετά σήμερα με τις νεότερες χειρουργικές τεχνικές, τα ειδικά ακριβέστερα εργαλεία και τη σύγχρονη ποιότητα υλικών με ελάχιστη φθορά. Έτσι, επεμβάσεις από εξειδικευμένους χειρουργούς είναι δυνατόν να προσφέρουν άμεση και ανώδυνη κινητοποίηση του ασθενούς μετά το χειρουργείο και ελάχιστη παραμονή στην κλινική. Με τους τρόπους αυτούς η επάνοδος στην καθημερινότητα και στην εργασία είναι ταχύτερη και ευκολότερη.

Διαβάστε επίσης: